Leadership News Hausa:

Yadda Za A Gudanar Da Zaben Sabon Paparoma Da Zai Gaji ‘Pope Francis’

Published: 27th, April 2025 GMT

Francis, wanda aka zaba a matsayin gwarzon Shekarar na TIME a 2013, ya zama Fafaroma na farko na da ya fiton daga yankin Latin Amurka lokacin da ya karbi ragamar cibiyar addinin. A cikin wa’adinsa, Francis ya ya yi suna wajen tawali’u da kiran zaman lafiya yayin da duniya ke fuskantar manyan kalubale, da suka hada da gami da cutar Korona da rikicin Gaza.

 

Yayin da duniya ke juyayin rasuwar Francis tare da tunawa da tarihin rayuwarsa, yanzu kuma an fara shirin mika jagoranci a fadar Batican wadda aka fi sani da interregnum, wato ana nufin wani lokaci da babu Paparoma akan kujerar mulki (wanda ake kira sede baccante, ko “kujerun da ba kowa ba”).

 

Akwai abin da yakamat ku sani game da yadda za a zabi Paparoma mai jiran gado nan gaba kuma su wane ne akan gaba-gaba.

 

Me ya faru bayan mutuwar Paparoma?

Bayan mutuwar Paparoma, an fara zaman makokin kwanaki tara na al’adar Batican da ake kira Nobendiales.

 

Za a fara zaben sabon Paparoma tsakanin kwanaki 15 zuwa 20 bayan rasuwar. Camerlengo, babban Cardinal a Cocin Katolika, wanda kwanan nan aka yi wasan kwaikwayo a cikin fim din Conclabe ya lashe kyautar 2024, shi ne ke da alhakin shirya zaben a tsarin da aka fi sani da Conclave,.

 

Ainihin zaben, duk da haka, gabadaya manayan malamai ne aka kira don tattauna kalubalen da ke fuskantar Cocin Katolika. Dole ne dukan manyan malamai su halarci taron da “domin ba za a hana su ba,” in ji Kundin Tsarin Mulki.

 

Cardinals bishop na musamman da sauran jami’an Batican wadanda ke aiki a matsayin masu ba da shawara ga Paparoma ne za su banbance su da jajayen alkyabba. Akwai manyan Cardinals sama da 250, wadanda dukkansu maza ne kuma akasarinsu sun fito ne daga Turai, a cewar fadar Batican.

 

Duk da yake dukan Cardinals za su iya shiga cikin tarukan yau da kullum da ke faruwa kafin zaben, Cardinal 120 ne kawai wadanda dukkansu ba su kai shekara 80 ba za su iya zabe a cikin babban taron. Ba a bayyana yadda aka zabi masu kada kuri’a 120 ba.

 

A watan Disamba, Francis ya nada sabbin Cardinals 21, wadanda suka fito daga nahiyoyi daban-daban guda shida kuma da yawa daga cikinsu suna nuna sabbin akidu na zamani da ci gaba, kamar goyon bayan hadewar LGBTK+ Katolika, a cewar NPR. Gaba daya, an yi imanin cewa Francis da kansa zai zabi kusan kashi 80% na wadanda za su zabi magajinsa.

 

Yawanci, masu jefa kuri’a suna yin taro don neman jagora na mai tsarki kafin a gudanar da zaben Paparoma, a cewar taron Bishops Katolika na Amurka (USCCB).

 

Yaya tsarin kada kuri’a ke gudana?

A Batican, masu zabe suna zama a Domus Sanctae Marthae.

A nan ne Francis ya zabi ya zauna, a cikin gida mai dakuna biyu, maimakon manyan gidajen Paparoma na Fadar Apostolic. Yawanci, zababbe yana fara aikinsa ne da taro don neman jagora mai tsarki, kamar dai yadda yake a taron Amurka na Bishops Katolika (USCCB).

 

Kaddamar da sabon paparoma wani babban aiki nedake bukatar sirri. Birnin Batican yana da tsari sosai, saboda ba a ba wa Cardinal izinin yin magana da kowa ba “a wajen yankin da ake gudanar da zabe, sai dai in da wata babbar larura ko kuma aikin gaggawa,” Bisa ga Kundin Tsarin Mulki, bayan gudanar da jana’izar marigayi Paparoma, masu zaben sun zarce zuwa majami’ar Sistine Chapel, inda suka yi rantsuwar gaskiya, tare da rufe kofofin jama’a.

 

Masu zabe duk sun yi zabe a asirce ta hanyar kada kuri’un da aka ambata. ‘Yan takarar da aka zaba sau biyu su ne a sahun gaba, kuma za a kirga su ga ‘yan takara uku da aka zaba.

 

Daga nan sai a rubuta kuri’u kuma a karanta da babbar murya ga dukkan Cardinal din da suka halarta. Ana ci gaba da aiwatar da tsarin har sai dan takara ya sami kashi biyu bisa uku na kuri’un kowace USCCB.

 

Tsarin mulkin Batican din da aka sani a Latin da ake kira Unibersi Dominici Gregis, Da farko anin da St. John Paul II ya fara yi a shekarar 1996, shi ne ba da damar damar a zabi sabon Paparoma da mafi rinjayen kuri’a, maimakon kashi biyu bisa uku bayan kuri’u 33 da aka fara a rana ta biyu ta taron.

 

Sai dai Benedict DBI ya yi wa kundin tsarikwaskwarima don cire wannan tanadi a 2007.

 

A maimakon haka, za a yanke shawarar taron da aka dade ana yi ta hanyar gudanar da zaben zagaye na biyu tsakanin manyan ‘yan takara biyu (wanda ya hana ‘yan takarar biyu kada kuri’a) har sai daya ya samu kashi biyu bisa uku.

 

Ana ci gaba da wayar da kan jama’a game da yadda ake gudanar da zaben ta hanyar wata alama ta hayaki da kuma kona kuri’u. Fitar farin hayaki na nufin Cardinals sun zabi sabon Paparoma, yayin da bakin hayaki ke nufin za a sake yin wani zagaye na jefa kuri’a.

 

Da zarar an zabi Paparoma, shugaban sarauta Cardinal a halin yanzu, Cardinal Italiya Giobanni Battista Re zai tambaye shi ko ya karbi lakabin, kafin ya fita zuwa barandar St. Peter’s Basilica.? A can, babban limamin Cardinal wanda a lokacin mutuwar Francis shi ne Cardinal Dominikue Mamberti na Faransa ya gaya wa taron da suka hadu a kasa, “Habemus Papam,” (Latin don “Muna da Paparoma”) kuma ya zama sabon shugaban Cocin da sunan da ya faru.

 

Wane ne ya cancanci zama Paparoma nan gaba?

Rahoton Kwalejin Cardinal, na intanet da ke da nufin samar da karin bayani game da yiwuwar samar da magaji, ya gano Cardinal 22 wadanda ta yi imanin cewa “papabili ne,” ko kuma za a iya zaba Paparoma. Wasu daga cikin halayen da Cardinal din da ake ganin papabili ne ya kamata ya zama mamallakin kujerar, sun hada da kaskantar, kishin Katolika, da daukaka nagarta, in ji rahoton.

 

“Amma samar da Paparoma da zar dare kujerar nan gaba wani abin ban mamaki ne kuma yana iya zama ba daya daga cikin wadanda muke ba da shawara ba,” in ji sanarwar.

 

Alal misali, Paparoma Francis, ba ya daga cikin lissafin papabili domin da yawa daga cikinsu a 2013, sunn ganin cewa ya tsufa aiun.

 

Duk da kiraye-kirayen da ake ta yi na kara samun damar jagoranci ga mata a cikin Cocin Katolika a lokacin taron koli na shekarar da ta gabata, taron koli tsakanin shugabannin Katolika, har yanzu mata ba su cancanci a nada su a matsayin masu wa ‘azi ba, don haka su ma ba su cancanci zama Paparoma ba.

 

Duk da yake ba a fayyace hakan a sarari a cikin takamaiman ka’idodin Ikilasi ba, kowane Paparoma yana da matsayi na Cardinal kafin su dauki matsayinsu na Fafaroma.

 

Ga wasu daga cikin ‘yan takarar da aka fi tafka muhawara a kansu wadanda ake sa ran za a iya zaba a matsayin Paparoma na gaba:

Jean-Marc Abeline, Joseph Tobin, Juan Jose Omella, Pietro Parolin, Péter Erdő, Peter Turkson, Luis Antonio Tagle, Mario Grech. Sauran sun hada da Matteo Maria Zuppi. Masu iya Magana dai na fadin cewa, ba a sanin ma ci tuwu sai miya ta kare.

Daga kanmu, magana ta ƙare. Kuna iya samun rahotanni da ɗumi-ɗuminsu da gamsassun ruwayoyin labarai daban da na saura kai-tsaye cikin wayoyinku. Shiga zaurenmu na WhatsApp don sanin halin da ake ciki a duniya ko yaushe

Shiga zaurenmu na WhatsApp

উৎস: Leadership News Hausa

কীওয়ার্ড: gudanar da zaben gudanar da zabe sabon Paparoma

এছাড়াও পড়ুন:

Yadda Cazar Kudade Da Yawa Ke Haifar Da Raguwar Fitar Da Kaya A Tashoshin Jiragen Ruwa – NPA

“Rashin samar da daidaito a hada-ahadar kasuwanci, ya kasance abinda ya sanya Hukumar ta NPA ke cazar kudaden gudanar da aiki da yawa,” Inji Dantsoho.

 

Dantsoho wanda Janar Manaja na sashen hudda da jama’a da gudanar da tsare-tsare na Hukumar NPA Miista Seyi Iyawe Akinyemi ya wakilce shi a wajen taron, ya ce, NPA ta bai wa kamfanini biyar Lasisi a jihar Legas, bisa kokarin da take yi, na bunkasa fitar da kaya zuwa waje ta hanyar amfani da Tashoshin ta.

 

Sai dai, ya sanar da cewa, Hukumar na duba yuwuwar samar da rangwamen cazar kudaden, musamman domin ta kara inganta ayyukanta.

 

Ya yi nuni da cewa, Tashoshin Jiragen Ruwa waje ne da ke taimaka wa wajen kara habaka tattalin arzikin kasa, musamman saboda shigowar kasuwanci cikin kasar.

 

Dantsoho ya kara da cewa, yin ragin, zai bayar da dama wajen kara karfafa gasa a kasashen da ke Afiraka.

 

Shi ma a na sa sakon a wajen taron Babban Sakatare kuma Shugaban Majalisar Masu Fiton Kaya zuwa Ketare NSC, Dakta Akutah Pius Ukeyima, ya sanar da cewa, tabbatar da inganci a Tashar Jiragen Ruwa, abu da ya wuce, batun jigar kaya a Tashar, amma ana da bukatar komi ya tafi yadda ya kamata.

 

Ukeyima, ya bayyana haka ne, ta bakin Madam Margaret Ogbonna, Daraktar Sashen Kula da Ayyuka a NSC, ya kara da cewa, Tashoshin Jiragen Ruwa na kasar nan, na fuslantar cazar kudade da yawa a yankin Afirka, musamman duba da yadda cazar kudaden, suka kai daga kashi 30 zuwa 40, wanda ya dara na Afirka ta Yamma.

 

A cewarsa, a yanzu, Tashoshin Jiragen Ruwan Kasar nan, rashin inganci, wanda hakan ke ci gaba da shafar gudanar da hada-gadar kasuwanci.

 

Ya ci gaba da cewa, a yayin da Nijeriya ke ta kokarin tara sama da kashi 85 a cikin dari na fannin hada-hahadar kasuwancinta, musamman ta hanyar yin amfani da Tashoshin Jiragen Ruwanta, sai dai, cazar kudade da yawa a Tashohin Jiragen Ruwan Kasar, akalla a cikin kwana 18 zuwa 20, na ci gaba da zama kalubale, musamman duba da yadda cazar kudaden, daga kwana 3 uwa 5 suka dara na duniya.

 

“Wannan matsalar na janyo jinkiri da kuma shafar shiga da fitar da kaya.” Inji Ukeyima.

 

Ya bayyana cewa, domin a lalubo da mafita kan wannan matsalar, NSC ta mayar da hankali wajen ganin an wanzar da matakan da suka dace, musamman na bunkasa kundin farashi a Tashar Jiragen Ruwan Kasar.

 

Shi kuwa a na sa jawabin na maraba, Shugaban LCCI, Mista Gabriel Idahosa, ya alakanta Tashoshin Jiragen Ruwa na Kasar, a matsayin fannin da ke kara bunakasa gasar gudanar da hada-hadar kasuwanci da kuma kara habaka tattalin arzikin kasa.

 

“Tashoshin Jiragen Ruwan Kasar sun kasance wata mahada ce ta gudanar da hada-hadar kasuwanci ta kasa da kasa, musamman duba da yadda ake fhigar da kaya da kuma fitar da su waje,” Inji Idahosa.

 

“Tabbabar da ingancin gudanar da ayyuka a Tashoshin Jiragen Ruwan Kasar, ta hanyar rage cazar kudade masu yawa, tabbatar da ana tura kaya kan lokaci, karfafa gasar hada-hadar kasuwanci, na kara taimakawa Tashoshin,” A cewar Idahosa.

 

Ya kara da cewa, amma rashin tabbatar da ingancin, kara yawan cazar kudade, na rage yawan adadin hada-hadar kasuwancin da ake bukatar gudanar wa, wanda kuma hakan, ke janyo tattalin azriki nakasau.

 

A cewarsa, Tashoshin Jiragen Ruwan Kasar nan, sun jima suna fuskanatar matsaloli, wanda hakan ya janyo rashin samar da inganci da kuma bayar da gudunmawarsu, kan habaka tattalin arzikin kasar.

 

“Daya daga cikin manyan kalubalen da Tashoshin Jiragen Ruwan Kasar ke fuskanta sun hada da samun cunkoso a Tashoshin da kuma samun jinkiri, musamman a Tashar Apapa da ta Tin Can Island da ke a jihar Legos, “ Inji Idahosa.

 

“Kayan aikin a Tashoshin, an jima ana yin amfani da su, wanda hakan ke haira da samun jinkirin gudanar da aiki, cazar kudade da yawa na tura kaya, wanda hakan ke sanya ba a samun damar gudanar da gasar hada-hadar kasuwanci, kamar yadda ta dace,” A cewar Idahosa.

Daga kanmu, magana ta ƙare. Kuna iya samun rahotanni da ɗumi-ɗuminsu da gamsassun ruwayoyin labarai daban da na saura kai-tsaye cikin wayoyinku. Shiga zaurenmu na WhatsApp don sanin halin da ake ciki a duniya ko yaushe

Shiga zaurenmu na WhatsApp